II. Mahmud Neden “Gavur Padişah” Olarak Anılıyordu?

Osmanlı padişahları arasında en çok tartışılan isimlerden biri şüphesiz II. Mahmud’dur (1785–1839). Onun döneminde yapılan köklü yenilikler ve Batı’ya yöneliş, halk arasında farklı yorumlara yol açtı. Bu yüzden II. Mahmud, tarihe bazen “Gavur Padişah” lakabıyla geçti.

Yeniçeri Ocağı’nın Kaldırılması

1826 yılında II. Mahmud, Osmanlı’nın yüzyıllardır en güçlü askeri sınıfı olan Yeniçeri Ocağı’nı kaldırdı. Bu olaya “Vak’a-i Hayriye” (Hayırlı Olay) denildi. Yeniçeriler hem dini hem de siyasi açıdan büyük bir güce sahip oldukları için, onların yok edilmesi bazı çevrelerce “dine ve geleneğe karşı bir hareket” gibi görüldü.

Kıyafet Devrimi

II. Mahmud, Batı tarzı kıyafetleri devlet memurları için zorunlu kıldı.

• Sarık yerine fes kullanmaya başladı.

• Kendi de Avrupai tarzda giysiler giydi.
  Bu değişiklikler halk arasında garipsendi ve “gavurlaşma” olarak algılandı.

Batılılaşma Hamleleri

II. Mahmud döneminde:

• Batı tarzında askeri okullar açıldı.

• Modern tıp ve idari düzenlemeler yapıldı.

• Posta teşkilatı kuruldu, takvim ve ölçü sistemlerinde yenilikler yapıldı.
  Bunlar Osmanlı’yı modernleştirmek için atılan adımlar olsa da, muhafazakâr kesimde tepkiyle karşılandı.

Lakabın Anlamı

“Gavur Padişah” lakabı aslında bir hakaret değil, bir eleştiriydi. Halkın bir kısmı, II. Mahmud’un geleneksel Osmanlı-İslam çizgisinden uzaklaşıp Batılı tarzı benimsediğini düşündü. Bu yüzden ona bu yakıştırmayı yaptı. Ancak tarihçiler, onun yaptığı reformların Osmanlı’yı modern dünyaya ayak uydurmak için gerekli olduğunu vurgular.